In 2016 komt er voor het eerst een JSF naar Nederland. Minister Jeanine Hennis-Plasschaert (Defensie) heeft dat maandag gezegd tijdens een bijeenkomst met omwonenden van vliegbasis Volkel.

In Volkel bestaan grote zorgen over het geluid van de nieuwe straaljager en leeft al langer de wens om het geluid van de Joint Strike Fighter (JSF) te ervaren. Nederland heeft twee toestellen die in de Verenigde Staten worden getest.

De minister vertelde dat in het testprogramma ruimte is gevonden om een JSF naar Nederland te laten komen rondom de Luchtmachtdagen in Leeuwarden, in juni van 2016. Voorwaarde is nog wel dat de start- en landingsbanen in Leeuwarden en Volkel geschikt zijn gemaakt voor de ontvangst van de JSF.

JSF één maand in Nederland, juni 2016

Het toestel komt in 2016 een maand naar Nederland. Die relatief korte periode wil de minister maximaal benutten om test en metingen uit te voeren. ,,Het is niet voor de show”, zei ze maandag.

De JSF maakt meer lawaai dan de F-16. Volgens tests in de Verenigde Staten maakt de JSF bij overvliegen 110 tot 115 decibel geluid. ,,Dat ene getal zegt helemaal niets over de beleving. Ik hecht er waarde aan dat inwoners zelf kennis kunnen maken met het geluid. Er zijn de afgelopen jaren veel spookverhalen ontstaan”, aldus de minister.

De omwonenden van vliegbasis Volkel zijn blij met haar toezegging. ,,Dit is een belangrijke stap'', voegde burgemeester Henk Hellegers van Uden toe.

Nederland koopt ten minste 37 toestellen. Ze komen te staan in Leeuwarden (vanaf 2019) en in Volkel (vanaf 2021).

Kosten JSF

De JSF ofwel F-35) blijft een bijzonder politiek gevoelig onderwerp, bleek afgelopen december opnieuw tijdens een debat in de Tweede Kamer over deze opvolger van de F-16. De oppositie rook een kans, maar PvdA en VVD hielden de linies gesloten.

De opwinding ontstond toen de NOS kort voor het debat meldde dat minister Jeanine Hennis-Plasschaert (Defensie) enige tijd geleden door haar Amerikaanse collega Chuck Hagel zou zijn gerustgesteld over de kostenraming van het toestel. Hij zou haar hebben gerustgesteld dat de aanschaf niet meer zou gaan kosten. Hennis zou dit volgens de NOS hebben opgevat als een garantie.

Maar in een Kamerdebat in november ontkende de minister herhaaldelijk dat er garantieafspraken waren. De oppositie eiste donderdag direct opheldering. ,,Als dit klopt, heeft Hennis wat uit te leggen'', zei Raymond Knops van het CDA. Ook SP en D66 wilden het naadje van de kous weten. Regeringspartijen VVD en PvdA schaarden zich echter vierkant achter de minister.

Geen prijsgarantie Amerikanen

Volgens Hennis gaan de ministers van landen die de JSF kopen regelmatig bij elkaar te rade, maar niemand kan een garantie geven over de prijs. ,,Hagel heeft niet gezegd dat het binnen het budget kan, ook niet versluierd'', aldus de VVD-minister. Ze heeft woorden van Hagel ook niet als een garantie geïnterpreteerd. Dat noemde ze ,,volstrekte kolder''.

Er zal pas zekerheid komen over de prijs als de productiecontracten zijn gesloten voor de JSF, zei Hennis. Nederland wil er 37 aanschaffen voor 4,5 miljard euro. De eerste vliegtuigen moeten in 2019 aan de luchtmacht worden geleverd. Het kabinet hakte de knoop over de aankoop van de F-35 door nadat er veertien jaar over was gedebatteerd in de politiek. Vooral de PvdA heeft ermee geworsteld.

De bewindsvrouw had ook nog ,,mooi nieuws''. Nederland gaat samen met Noorwegen en Turkije het motoronderhoud doen van alle F-35's die door Europese landen worden aangeschaft. Het onderhoud zal plaatsvinden in Woensdrecht. Turkije begint in 2019 met het onderhoud, daarna volgen in twee tot drie jaar Nederland en Noorwegen. Hoogwaardige kennis over motoronderhoud blijft hierdoor voor ons land behouden, aldus Hennis.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl